Yurt dışında prestijli bir üniversitede eczacılık eğitiminizi tamamladınız ve şimdi kariyerinize Türkiye’de devam etmeyi mi hayal ediyorsunuz? Bu hayali gerçeğe dönüştürmenin anahtarı, “diploma denkliği” adı verilen ve zaman zaman karmaşık görünebilen bir süreçten geçiyor. Ancak endişelenmeyin! Bu rehber, yurt dışı eczacılık diplomanızın Türkiye’de tanınması için bilmeniz gereken her şeyi, özellikle de 2024’te yapılan önemli değişiklikleri adım adım açıklıyor.
Her Şeyden Önce: Tanıma ve Denklik Nedir?
Bu iki kavram, sürecin temelini oluşturur ve sıkça karıştırılır:
- Tanıma: Yurt dışında eğitim aldığınız üniversitenin, Yükseköğretim Kurulu (YÖK) tarafından resmi olarak diploma vermeye yetkili bir kurum olarak kabul edilmesidir. Bu, denklik için ilk ve zorunlu adımdır.
- Denklik: Tanınan bir kurumdan aldığınız eczacılık diplomasının, Türkiye’deki eczacılık fakültelerinin eğitim ve mesleki kazanımlarıyla eşdeğer olduğunun YÖK tarafından onaylanmasıdır. Türkiye’de eczacı olarak çalışabilmek için denklik belgesi almanız şarttır.
Oyunun Kuralları Değişti: 15 Mart 2024 Yönetmeliği Ne Getirdi?
15 Mart 2024, yurt dışı denklik sürecinde bir dönüm noktası oldu. Bu tarihte yayımlanan yeni yönetmelikle birlikte, YÖK artık mezun olunan üniversitenin uluslararası akademik sıralamalardaki yerini birincil kriter olarak kabul ediyor. Bu değişiklik, özellikle 15 Mart 2024’ten
sonra yurt dışındaki üniversitelere kaydolan eczacılık öğrencileri için üç farklı yol haritası çiziyor :
| Üniversite Sıralama Dilimi (15 Mart 2024 Sonrası Kayıtlar) | Eczacılık Mezunları İçin Uygulanacak Kural |
| İlk 400 | Doğrudan Denklik: YÖK’ün kabul ettiği sıralamalarda (ARWU, QS, THE) ilk 400’de yer alan bir üniversiteden mezunsanız, herhangi bir sınava veya ek işleme gerek kalmadan doğrudan denklik belgesi alırsınız. |
| 401 – 1000 Arası | Bireysel İnceleme: Bu dilimdeki üniversitelerden mezun olanların YKS’ye girme şartı yok. Ancak başvuruları YÖK tarafından bireysel olarak (transkript, ders içerikleri vb.) incelenir. YÖK, bu inceleme sonucunda sizi Seviye Tespit Sınavı (STS) gibi ek yükümlülüklere tabi tutabilir. |
| İlk 1000 Dışı | Önce YKS, Sonra İnceleme: Mezun olduğunuz üniversite ilk 1000’de değilse, denklik başvurunuzun değerlendirilmesi için önce YKS’ye girip eczacılık fakültesi için belirlenen başarı sıralaması şartını sağlamanız gerekir. Bu şartı sağladıktan sonra dosyanız bireysel olarak incelenir ve YÖK kararına göre ek yükümlülükler (STS, staj vb.) getirilebilir. |
Önemli Not: Bu kurallar, 15 Mart 2024’ten önce üniversiteye kaydını yaptırmış olanları etkilemiyor. Onların başvuruları, kayıt yaptırdıkları tarihteki eski yönetmelik hükümlerine göre değerlendirilecektir.
Başvuruya Hazır mısınız? Adım Adım YÖK Müracaat Süreci
Başvuru süreci, online ve fiziki adımlardan oluşur:
- Online Ön Başvuru: Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları e-Devlet üzerinden, yabancı uyruklular ise YÖK’ün online başvuru portalından ön başvurularını yapar. Bu aşamada kişisel ve eğitim bilgilerinizi girip belgelerinizi sisteme yüklersiniz.
- Evrak Hazırlığı: Online başvuru sonrası sistemden alacağınız başvuru formunu imzalayın. Aşağıdaki belgelerin asıllarını ve noter veya Türk dış temsilciliklerince onaylanmış Türkçe tercümelerini hazırlayın.
- İmzalı Başvuru Formu ve Rıza Beyanı
- Geçerli Kimlik/Pasaport Fotokopisi
- Diploma veya Mezuniyet Belgesi Aslı ve Onaylı Tercümesi
- Transkript Aslı ve Onaylı Tercümesi
- Diploma Eki (varsa) Aslı ve Onaylı Tercümesi
- Eğitim süresince ülkede bulunduğunuzu kanıtlayan pasaport giriş-çıkış dökümleri
- Başvuru ücreti dekontu
- Fiziki Teslim: Hazırladığınız tüm belgelerle birlikte, online başvurudan sonraki 15 iş günü içinde Ankara’daki YÖK Tanıma ve Denklik Hizmetleri Daire Başkanlığı’na şahsen veya vekiliniz aracılığıyla başvurunuzu tamamlayın.
Başvurunuz İncelendi: Sırada Ne Var?
YÖK, dosyanızı inceledikten sonra üç karardan birini verir: Doğrudan denklik, başvurunun reddi veya sizi Seviye ve Yeterlik Belirleme Sistemi’ne (SYBS) tabi tutma.
SYBS, bir ret kararı değildir. Aksine, YÖK’ün eğitiminizde tespit ettiği eksiklikleri (ders, staj, pratik uygulama vb.) tamamlamanız için size sunduğu bir fırsattır. Eczacılık alanı için SYBS genellikle şu uygulamaları içerir:
- Seviye Tespit Sınavı (STS)
- Eksik Dersleri Tamamlama
- Staj Tamamlama
STS Sınavı: Bilmeniz Gereken Her Şey
YÖK, temel mesleki bilginizin Türkiye standartlarında olduğunu kanıtlamanızı istediğinde sizi STS’ye yönlendirir.
- Kim Düzenler? Sınav, ÖSYM tarafından genellikle yılda bir kez (sonbahar döneminde) yapılır. 2024 sınavı 13 Ekim 2024’te, 2025 sınavı ise 11 Ekim 2025’te planlanmıştır.
- Nasıl Başvurulur? Başvurular, ÖSYM’nin Aday İşlemleri Sistemi (AİS) üzerinden, ilan edilen tarihlerde yapılır. Başvurudan önce güncel sınav kılavuzunu mutlaka inceleyin.
- Başarı Kriteri Nedir? Sınavda başarılı sayılmak için 100 üzerinden en az 40 puan almanız gerekir.
Sınavı Geçmek Yeterli mi? Staj ve Ders Tamamlama Yükümlülükleri
STS’yi başarıyla geçseniz bile, YÖK müfredatınızda pratik veya teorik eksiklikler tespit ettiyse süreç devam edebilir.
- Staj Tamamlama: YÖK, yurt dışında yaptığınız stajları yetersiz bulursa, sizi Türkiye’deki bir eczacılık fakültesine yerleştirir. O fakültenin staj yönetmeliğine göre eksik stajlarınızı (örneğin serbest eczane veya hastane stajı) tamamlamanız gerekir. Örneğin, bazı üniversitelerde toplam staj süresi yedi ayı bulabilmektedir.
- Ders Tamamlama: Transkriptinizde eksik dersler varsa, YÖK sizi bir devlet üniversitesine “özel öğrenci” olarak yerleştirir ve bu dersleri alıp başarılı olmanızı ister. Bu süreçte bir dersten en fazla iki kez başarısız olma hakkınız vardır. İkinci denemede de başarısız olursanız, farklı bir üniversitede iki hak daha tanınabilir. Ancak bu süreçte de başarısızlık durumunda denklik başvurunuz reddedilir.
Yol Haritanız: Başarı İçin Stratejik İpuçları
- Üniversitenizi Akıllıca Seçin: Henüz eğitime başlamadıysanız, YÖK’ün tanıdığı ve uluslararası sıralamalarda ilk 1000’de, hatta ilk 400’de yer alan bir üniversite seçmek, denklik sürecinizi büyük ölçüde kolaylaştıracaktır.
- Belgelerinizi Titizlikle Hazırlayın: Başvuru öncesi tüm belgelerinizi eksiksiz ve usulüne uygun (onaylı tercümeler vb.) hazırlamak, size zaman kazandırır.
- Resmi Kaynakları Takip Edin: En güncel ve doğru bilgi için tek adresiniz YÖK (denklik.yok.gov.tr) ve ÖSYM’nin (www.osym.gov.tr) resmi web siteleridir.
- Gerçekçi Olun: Denklik süreci, en iyi ihtimalle birkaç ay, ek yükümlülüklerle ise birkaç yıl sürebilir. Bu yolculuğa sabırlı ve hazırlıklı başlayın.
Yurt dışı diplomanızla Türkiye’de mesleğinizi icra etme yolculuğu, dikkat ve sabır gerektiren adımlardan oluşsa da doğru bilgi ve hazırlıkla başarıyla tamamlanabilir. Bol şans!
